Komputery ATEX: wzmocnione rozwiązania do stref zagrożonych wybuchem
Urządzenia przeznaczone do pracy w strefach zagrożonych wybuchem gazów, cieczy i ich oparów oraz palnych pyłów muszą spełniać szereg wymogów. Czym powinien się charakteryzować taki komputer i jak wybrać optymalny model?
Odpowiedzi znajdziesz poniżej.
Czym jest certyfikat ATEX?
Zacznijmy od wymogów i definicji prawnych. Określa je dyrektywa UE ATEX (od francuskiego Atmosphères Explosibles). Ten akt prawny precyzuje wszystkie wymagania, jakie musi spełnić produkt przeznaczony do pracy w tak skrajnie niebezpiecznym środowisku jak np. platforma wiertnicza lub kopalnia.
Strefy zagrożone wybuchem
Klasyfikacja stref zagrożonych wybuchem
Dyrektywa dzieli przestrzenie zagrożone wybuchem w oparciu o kilka kryteriów. Pierwszym jest opis zagrożenia: gazy, cieczy i ich opary oraz palne płyny. Dokument, poza rodzajem ryzyka, precyzuje także jego intensywność: od ciągłego po sporadyczne.
|
Rodzaj zagrożenia |
Opis zagrożenia |
Oznaczenie strefy |
Kategoria urządzenia |
Występowanie atmosfery wybuchowej |
|
G |
Gazy, ciecze i ich opary |
0 |
1 |
Ciągłe, zagrożenie utrzymuje się przez długi czas |
|
1 |
2 |
Sporadyczne, zagrożenie może się pojawić w normalnych warunkach |
||
|
2 |
3 |
Rzadkie, nie występuje w warunkach normalnej pracy, jeżeli wystąpi, to przez krótki okres |
||
|
D |
Palne pyły |
20 |
1 |
Ciągłe, zagrożenie utrzymuje się przez długi czas |
|
21 |
2 |
Sporadyczne, zagrożenie może się pojawić w normalnych warunkach |
||
|
22 |
3 |
Rzadkie, nie występuje w warunkach normalnej pracy, jeżeli wystąpi, to przez krótki okres |
Co ważne, odpowiedzialność za określenie z jaką przestrzenią zagrożoną wybuchem mamy do czynienia nie spoczywa tylko na jednym podmiocie. To obowiązek wszystkich trzech stron:
-
inwestora,
-
projektanta obiektu,
-
użytkownika końcowego.
Wniosek jest prosty: każdy z wymienionych powinien mieć przynajmniej podstawową wiedzę na temat rozwiązań stosowanych na obszarach zagrożonych wybuchem gazów, cieszy i palnych pyłów.
Dlatego warto ułatwić sobie życie i pamiętać o jeszcze kilku ważnych kwestiach.
H4: Oznaczenia ATEX - jak je czytać?
|
1 |
Oznaczenie CE |
|
2 |
Numer identyfikacyjny jednostki certyfikującej |
|
3 |
Symbol wykonania przeciwwybuchowego |
|
4 |
Grupa wybuchowości |
|
5 |
Kategoria urządzenia |
|
6 |
Rodzaj ochrony przeciwwybuchowej |
|
7 |
Podgrupa wybuchowości |
|
8 |
Klasa temperatur |
|
9 |
poziom zabezpieczenia urządzenia EPL |
Rozwiązania wzmocnione ATEX - podział
|
Grupa |
Opis grupy |
Podgrupa |
Opis podgrupy |
|
I |
Urządzenia przeznaczone do pracy w podziemiach kopalnianych oraz naziemnych częściach kopalń zagrożonych wybuchem |
brak |
Zagrożenie wybuchem metanu lub pyłu węglowego |
|
II |
Urządzenia przeznaczone do pracy w obszarach zagrożonych wybuchem gazów, par, mgieł |
A |
Grupa propanowa (np. aceton, alkohol metylowy, alkohol etylowy) |
|
B |
Grupa etylenowa (np. etylen, siarkowodór) |
||
|
C |
Grupa wodorowa (np. acetylen, wodór hydrazyna} |
||
|
III |
Urządzenia przeznaczone do pracy obszarach zagrożonych pyłem palnym |
A |
Palne unoszące się cząstki |
|
B |
Pył nieprzewodzący |
||
|
C |
Pył przewodzący |
Certyfikacja i standardy - ATEX 95, 114 i 137
Należy pamiętać, że podobnie jak wiele innych dyrektyw, ATEX również zmieniał się w czasie. Trzy kamienie milowe w budowaniu kształtu ustawy stanowią:
ATEX 95 z 94 roku, nakładający obowiązki na producentów. Jego zadaniem było ujednolicenie przepisów związanych z rozwiązaniami do stref zagrożonych wybuchem w całej UE. Ten akt prawny nakładał odpowiedzialności wyłącznie na producentów urządzeń.
Aktualna ustawa opiera się przede wszystkim na:
ATEX 137 z 99 roku odnoszący się do wymaga ń w zakresie poprawy bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników. Warto zauważyć, że ten akt prawny nakłada już obowiązki nie tylko na producentów, ale także na pracodawców i wszystkich użytkowników końcowych, a więc rozszerza wspomnianą odpowiedzialność.
ATEX 114 z 2014 roku, która odnosiła się do urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w atmosferze potencjalnie wybuchowej. Ten akt prawny skierowany był wyłącznie do producentów urządzeń.
Tyle teorii, czas na praktykę i udanie się w miejsca, w których konieczne jest korzystanie z certyfikowanych urządzeń.
Przykłady miejsc wymagających sprzętu ATEX
Oczywiste przykłady to wspominane kopalnie lub platformy wiertnicze. Ale to nie wszystko Do stref zagrożonych wybuchem zaliczamy także:
-
lakiernie przemysłowe,
-
młyny zbożowe,
-
cukrownie,
-
zakłady produkcji farmaceutyków,
-
fabryki tworzyw sztucznych,
-
zakłady produkcji alkoholu,
-
magazyny rozpuszczalników,
-
silosy na zboże lub inne sypkie materiały organiczne,
-
zakłady produkcji pasz,
-
zakłady przetwórstwa drewna (obszary z pyłem drzewnym),
-
zakłady recyklingu baterii,
-
zakłady produkcji nawozów,
-
fabryki papierów,
-
zakłady przetwórstwa metali lekkich (np. aluminium),
-
zakłady produkcji kosmetyków,
-
zakłady utylizacji odpadów,
-
instalacje do magazynowania i przeładunku gazu ziemnego.
Komputery wzmocnione do stref ATEX
Czas przejść do kluczowego pytania - co musi mieć w sobie komputer wzmocniony by był dopuszczony do pracy w środowisku zagrożonym wybuchem?
Przede wszystkim - nie każdy komputer wzmocniony to już urządzenie zgodne z ATEX. Tylko wyselekcjonowane rozwiązania Fully Rugged są w stanie spełnić wymogi dyrektywy.
Kluczowy wymóg: iskrobezpieczeństwo
W związku z tym komputery ATEX cechuje:
- specjalna, wzmocniona powłoka płyty głównej,
- obudowa z materiałów nieiskrzących (np. ze specjalnych stopów aluminim).
Ze względu na trudne warunki pracy komputery do pracy w przestrzeniach zagrożonych wybuchem posiadają:
- zgodność z certyfikatami IP (pyło- i wodoszczelność) i MIL (odporność na upadki, wstrząsy, wibracje i ekstremalne temperatury),
- zabezpieczone złącza i porty,
- pasywne (bezwentylatorowe) lub specjalnie zaprojektowane chłodzenie - ważne w przypadku zabezpieczenia przed zapyleniem,
- często dodatkowe wyposażenie, takie jak czujniki gazu lub wbudowaną kamerę z termowizją.
Komputery wzmocnione z certyfikatem ATEX
Gotowe rozwiązania, które cechuje wykonanie iskrobezpieczne znajdziemy praktycznie w portfolio każdego producenta komputerów klasy Fully Rugged. Przyjrzyjmy się dwóm modelom:
Getac ZX10-Ex
To niewielki (10,1'') i bardzo wygodny tablet z certyfikatem ATEX. Został zaprojektowany, by wytrzymywać upadki, wstrząsy, wibracje, deszcz, pył, zalania i inne. Procesor graficzny Qualcomm® Adreno ™ 512 to gwarancja dużej mocy obliczeniowej i wydajności, a certyfikat IP67 zapewnia przetrwanie sprzętu 1 m pod wodą nawet przez 30 minut. Certyfikat MIL-STD-810G oznacza wytrzymałość na upadki nawet ze 180 cm. Tablet może być używany w temperaturze od -51°C do 71°C.
Durabook R8-EX
Ten tablet z ekranem 8" spełnia wymogi bezpieczeństwa dla stref ATEX 2, gdzie atmosfera wybuchowa występuje w postaci gazu, oparów lub mgiełki, a także dla strefy 22, gdzie materiały wybuchowe są w postaci pyłu lub włókien. Procesory Intel® 12. generacji zapewniają bezproblemową pracę nawet w najbardziej wymagających zastosowaniach, takich jak jednoczesne uruchamianie wielu aplikacji i wideokonferencje w czasie rzeczywistym
Komputery nasobne ATEX
Oprócz tradycyjnych rozwiązań mobilnych, w środowiskach zagrożonych wybuchem używa się również komputerów nasobnych. To rozwiązania stworzone z myślą o maksymalnym wykorzystaniu możliwości, jakie daje rzeczywistość rozszerzona (AR).
Pozwalają nałożyć cyfrowy obraz na rzeczywisty. Zakłada się je na głowę, obsługuje głosowo, a cyfrowe instrukcje wyświetlane są na niewielkim monitorze przed okiem użytkownika.
Przyjrzyjmy się dwóm modelom:
RealWear Navigator Z1
To komputer nasobny stworzony specjalnie z myślą o specjalistach z branży górniczej, naftowej i gazowej oraz farmaceutycznej, którzy pracują w środowiskach zagrożonych wybuchem. Urządzenie zaprojektowano tak, by mogło pracować maksymalnie niezawodnie w każdych warunkach. To najlżejszy (383 g) i jednocześnie najlepiej wzmocniony komputer nasobny na świecie.
Producent zadbał o iskrobezpieczne wykonani, kamerę termowizyjną i wydajny procesor. Całość działa na Androidzie 12 (AOSP) i autorskim interfejsie bezdotykowym WearHF®.
Korzyści płynące z rozwiązań ATEX w przemyśle
Oprócz oczywistego stwierdzenia, że w strefach zagrożonych wybuchem żadne rozwiązanie bez certyfikatu ATEX nie ma racji bytu, warto zwrócić uwagę na kilka innych kwestii.
Długowieczność
Rozwiązania ATEX są z natury wzmocnione i niezawodne. W związku z tym ich cykl życia jest znacznie dłuższy nie tylko od komputerów konsumenckich, ale nawet urządzeń klasy Semi Rugged.
Możliwość customizacji
Jak wspominałem, sektorów, w których występuje zagrożenie wybuchem jest wiele. W związku z takim zróżnicowaniem konieczna jest możliwość customizacji urządzenia. Konfigurując komputer ATEX można go doposażyć np. w:
- moduły rozszerzeń (GPS, RFID),
- dodatkowe rozwiązania komunikacyjne (modemy, moduły Wi-Fi i bluetooth),
- rozwiązania zabezpieczające komputer (czytniki linii papilarnych i smartcard),
- dodatkowe zasilanie.
Wygoda pracy
Na przykładzie zaprezentowanych wcześniej rozwiązań Getac i Durabook widać, że "pancerny" nie oznacza "ciężki". Urządzenia przeznaczone do stref zagrożonych wybuchem mimo, że muszą spełniać restrykcyjne normy, nadal zachowały kompaktową i wygodną obudowę. To szczególnie ważne, bo pracując z nimi całą zmianę w trudnych warunkach przemysłowych pracownik szybko doceni tę ergonomię.
Jak wybrać odpowiedni komputer ATEX?
Mimo, że rozwiązań nie ma na rynku zbyt wiele, wybór może być trudny. Jaki model wybrać? Odpowiedź, jak to często bywa, brzmi "to zależy".
Konkretnie - zależy od naszych wymagań i oczekiwań. W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na środowisko pracy i jego wymagania. Czy potrzebny jest wyjątkowo długi czas pracy na jednej baterii? A może ważniejsza jest wydajność obliczeniowa samego komputera ze względu na stawiane przed nim zadania?
Kolejna kwestia to wyposażenie dodatkowe. Czy potrzebujemy np. kamery termowizyjnej albo czytnika kodów kreskowych?
Trzecią sprawą jest ergonomia urządzenia przeznaczonego do pracy w trudnych warunkach. Czy pracownik całą zmianę będzie trzymał komputer w dłoniach? A może przez 90% czasu rozwiązanie będzie zamontowane na wózku widłowym?
Oczywiście należy też pamiętać o wspominanej możliwości customizacji. Często przedstawiciele jednego modelu mogą skrajnie różnić się od siebie, ze względu na to, że rozbudowaliśmy je o konkretne funkcjonalności.
Przyszłość rozwiązań ATEX
Czy istnieje jakikolwiek gamechanger w świecie urządzeń, które już teraz są ekstremalnie wzmocnione?
Otóż tak - sztuczna inteligencja.
Już teraz w segmencie komputerów wzmocnionych (chociaż jeszcze nie jest to półka ATEX) wdraża się AI aby zwiększyć możliwości sprzętu. Flagowym przykładem jest tu laptop Getac S510. Urządzenie umożliwia znaczne podniesienie wydajności oferowanych przez aplikacje oparte na AI. Komputer został wyposażony w specjalny klawisz Microsoft Copilot, który aktywuje funkcje związane ze sztuczną inteligencją.
Czy AI jest przyszłością również w segmencie rozwiązań ATEX? Z pewnością tak i to jedynie kwestia czasu.
Rugged Experts - Twój doświadczony partner
Jesteśmy wiodącym dystrybutorem produktów Getac oraz Durabook (tablety ATEX) i RealWear (komputery nasobne ATEX), największych światowych producentów rozwiązań AR.
Nasze atuty to:
Kompleksowa oferta
Tablety, laptopy zgodne z dyrektywą ATEX oraz rozwiązania rzeczywistości rozszeroznej.
Wsparcie na każdym kroku
Pomoc przed i po sprzedaży - doradztwo specjalistów oraz serwis.
Zaufanie
Potwierdzone niemal tysiącem zrealizowanych projektów i zadowolonymi partnerami.
Masz pytania?
Potrzebujesz pomocy w wyborze i konfiguracji odpowiedniego rozwiązania ATEX?
Skontaktuj się z nami!
+48 22 773 7937
rugged@elmark.com.pl
